Dinh dưỡng là nền tảng rất quan trọng đối với sức khỏe, thể lực và trí tuệ của con người. 1000 ngày đầu đời được xác định từ khi bà mẹ bắt đầu mang thai cho tới khi trẻ được 2 tuổi, là thời gian bản lề duy nhất tạo nền móng tối ưu cho sự tăng trưởng, phát triển trí não và sức khoẻ trong suốt cuộc đời. Do vậy, dinh dưỡng trong 1000 ngày đầu đời này đóng vai trò cực kỳ quan trọng. Hà Nội đã và đang đẩy mạnh triển khai chương trình chăm sóc dinh dưỡng 1.000 ngày đầu đời nhằm phòng chống suy dinh dưỡng bà mẹ, trẻ em, nâng cao tầm vóc người dân trên địa bàn thành phố.

Hà Nội đã và đang đẩy mạnh chương trình chăm sóc dinh dưỡng ở trẻ em.

Hà Nội phấn đấu đến năm 2030, cải thiện tình trạng dinh dưỡng của phụ nữ mang thai và trẻ em, bao gồm, giảm tỷ lệ suy dinh dưỡng thể thấp còi ở trẻ em dưới 5 tuổi xuống dưới 10%, giảm tỷ lệ suy dinh dưỡng thể nhẹ cân ở trẻ em dưới 5 tuổi xuống còn 6%, duy trì tỷ lệ trẻ có cân nặng sơ sinh thấp (dưới 2.500gram) xuống dưới 1,35%, khống chế tỷ lệ trẻ em dưới 5 tuổi thừa cân, béo phì xuống dưới 3%; nâng cao tỷ lệ thực hành về chăm sóc dinh dưỡng 1.000 ngày đầu đời cho người chăm sóc trẻ đến năm 2030, bao gồm tăng tỷ lệ bà mẹ thực hành cho bú sớm ngay 1 giờ đầu sau sinh lên 80%, tăng tỷ lệ bà mẹ cho trẻ bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu lên 80%, tăng tỷ lệ bà mẹ tiếp tục cho trẻ bú đến khi được 24 tháng tuổi lên 70%, tăng tỷ lệ bà mẹ cho trẻ từ 6 đến 24 tháng tuổi ăn bổ sung đúng cách lên 80%.

Để thực hiện tốt hoạt động, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Hà Nội đã tổ chức nhiều lớp tập huấn, truyền đạt các nội dung cơ bản về tầm quan trọng của dinh dưỡng trong 1000 “ngày vàng”; chăm sóc dinh dưỡng cho phụ nữ mang thai và bà mẹ cho con bú; tầm quan trọng của nuôi con bằng sữa mẹ; tầm quan trọng của thức ăn bổ sung, thời gian ăn bổ sung cho trẻ (từ 6 tháng đến dưới 12 tháng tuổi và từ 12 tháng đến dưới 24 tháng tuổi); nguyên nhân và hậu quả do thiếu Vitamin A ở trẻ em; hướng dẫn cách chăm sóc dinh dưỡng khi trẻ mắc bệnh...

Hàng năm, Hà Nội đã khai chiến dịch bổ sung Vitamin A liều cao cho trẻ em 6 đến 36 tháng tuổi; phối hợp cân, đo đánh giá tình trạng dinh dưỡng cho trẻ em dưới 5 tuổi; theo dõi tăng trưởng cho trẻ dưới 24 tháng tuổi (3 tháng/lần) với trẻ không suy dinh dưỡng; theo dõi tăng trưởng và tư vấn dinh dưỡng cho những trẻ có suy dinh dưỡng (tháng/lần). Qua đó có hơn 99% trẻ 6 dưới 36 tháng tuổi được bổ sung Vitamin A liều cao 2 đợt/năm.

Đồng thời, các trạm y tế xã, phường cũng đẩy mạnh các hoạt động truyền thông về dinh dưỡng hợp lý cho người dân, đặc biệt tăng cường trong các đợt cao điểm Tuần lễ Dinh dưỡng và Phát triển, Ngày Vi chất dinh dưỡng, Tuần lễ Nuôi con bằng sữa mẹ...

Chị Phạm Hiền Trang, xã Hồng Sơn, Hà Nội chia sẻ: Qua công tác tuyên truyền, hướng dẫn của trạm y tế xã, tôi đã biết cách ăn uống, bổ sung đủ chất cho thai nhi; chăm sóc, bảo vệ sức khỏe cho trẻ sơ sinh. Đến tuổi con ăn dặm, bữa của con được đảm bảo khẩu phần dinh dưỡng phù hợp. Bé được tiêm phòng bệnh đầy đủ các loại vắc xin trong chương trình tiêm chủng mở rộng và được cân, đo chiều cao, tham gia các chiến dịch uống bổ sung Vitamin A... Hiện tại con phát triển rất tốt...

Việc theo dõi cân nặng và tư vấn chế độ dinh dưỡng giúp đảm bảo sự phát triển toàn diện của trẻ

Theo các chuyên gia, dinh dưỡng tốt khi mang thai giúp bảo đảm sức khỏe cho bà mẹ, cho thai nhi và khả năng nuôi trẻ bằng sữa mẹ sau sinh. Dinh dưỡng trong 2 năm đầu đời đóng góp tới 80% trọng lượng não bộ và dự phòng các bệnh mãn tính khi trưởng thành. Tình trạng thiếu dinh dưỡng đặc biệt trong 1000 “ngày vàng” là ưu tiên hàng đầu nhằm giảm gánh nặng bệnh tật toàn cầu và tăng cường phát triển kinh tế cho các nước có thu nhập thấp và trung bình thấp. Chiến lược dinh dưỡng trong 1000 “ngày vàng” cần tập trung cải thiện dinh dưỡng cho bà mẹ có thai, bao gồm bổ sung sắt/axit folic (đa vi chất); khuyến khích nuôi con bằng sữa mẹ; cải thiện thực hành ăn bổ sung; cải thiện tình trạng vi chất của trẻ (đặc biệt là vitamin A và kẽm); nước sạch, vệ sinh cá nhân và điều kiện vệ sinh.

1000 ngày đầu đời là giai đoạn vàng giúp trẻ phát triển chiều cao tốt và nhanh nhất. Để giúp bé yêu phát triển chiều cao tối ưu trong giai đoạn nói trên, cha mẹ cần thực hiện chăm sóc dinh dưỡng khoa học như tạo điều kiện cho bào thai phát triển tốt từ trong bụng mẹ. Cần có ý thức chăm sóc bà mẹ mang thai trong chế độ ăn, nghỉ ngơi, sinh hoạt. Với những bà mẹ nghén nhiều kém ăn lên cân không đạt 12kg/9 tháng mang thai, cần được bổ sung sữa và uống bổ sung đủ các vitamin và khoáng chất cần như B, C, canxi, sắt, kẽm, A (liều thấp dưới 5.000ui/ngày); cho con bú sữa mẹ trong 6 tháng đầu đời. Sữa mẹ của những người mẹ khỏe mạnh, ăn tốt là nguồn dinh dưỡng thích hợp nhất cho trẻ phát triển tốt. Muốn có nguồn sữa tốt, mẹ cần uống thêm sữa tối thiểu 600ml/ngày và ăn đủ chất (thịt các loại, trứng, tôm, cua, cá, rau quả) chỉ kiêng những loại gia vị chua cay, tỏi và những thực phẩm lên men có thể gây rối loạn tiêu hóa. Bà mẹ cần được gia đình hỗ trợ để được ngủ đủ, nghỉ ngơi, tinh thần thoải mái để có nhiều sữa.

Sau 6 tháng cho bé ăn dặm đúng cách cả về số lượng và chất lượng. Cho bé ăn dặm từ tròn 6 tháng tuổi. Thành phần bữa ăn dặm cần có đầy đủ bột từ lỏng đến đặc dần (gạo, khoai tây..), đạm động vật (trứng, thịt, tôm, cua, cá…), dầu mỡ từ 2,5ml/bữa khi bắt đầu tập ăn đến 5ml/bữa sau vài tuần và 10ml/bữa khi gần 1 tuổi, rau củ 1-2 thìa/bữa, bên cạnh đó bé cần được ăn hoa quả tươi, tiếp tục bú  mẹ và uống nước đủ.

Đồng thời, tạo môi trường sống tự nhiên tốt, đủ ánh sáng, không gian đủ rộng cho sự vui chơi vận động, sẽ tạo điều kiện kích thích sự phát triển; khuyến khích trẻ vận động và chơi thể thao bởi vì lối sống năng động sẽ thúc đẩy quá trình trao đổi chất và chuyển hóa, giúp cơ thể phát triển tốt hơn.

Đặc biệt, hãy để ý cân đo trẻ đều đặn hàng tháng để kịp phát hiện ngay khi trẻ chậm lớn. Nếu bỏ lỡ giai đoạn 1000 ngày vàng đầu đời, trẻ sẽ bị thiệt thòi rất nhiều trong tốc độ tăng trưởng đặc biệt là về chiều cao, bởi vậy, các bậc cha mẹ hãy cố gắng thực hiện đầy đủ cho con những điều trên để bé có khả năng được phát triển tối ưu.

Thắng Đạt